به گزارش مجله خبری نگار،از بین منابع پروتئین محدود موجود برای گیاهان و گیاهخواران، سویا مقرون به صرفهترین و فراوانترین گزینه است. ترکیب نادر پروتئین حاوی چربی و پروتئین بالا در سویا و روغن سویا، باعث محبوبیت بیشتر آن شده است.
با وجود روغن نباتی، در مقایسه با روغنهای دیگر چگونه روغن سویا گزینهای سالمتر است؟ چه چیزی باعث سلامتی آن میشود؟ و آیا روغن سویا برای انسان مناسب است؟
روغن سویا نوعی روغن گیاهی خوراکی است که از سویا (با گلیسیرین بالا) با استفاده از عملیات حرارتی با دانههای ترک خورده و حلالهای مختلف استخراج میشود. روغن خام مخلوط و تصفیه شده است تا خوراکی آن درست شود. روغن سویا در صنایع مختلفی استفاده میشود، محصولاتی مانند:
سموم دفع آفات
قارچ کشها
رزین
رنگ
پلاستیک
روان کنندهها و دیزلهای زیستی
صابون
لوازم آرایشی
غذا و نوشیدنی
صفرتا صد خواص روغن سویا برای پوست، مو و سلامت
به عنوان روغن پخت و پز
در سس سالاد
برای تهیه مارگارین در کالاهای پخته شده به منظور مطبوع نمودن غذا
به عنوان یک عامل امولسیون کننده
برای ساخت بسکویتهای ترد، ویفر، کراکر، نان و غیره.
در سسها مثل سس مایونز و سس کباب
در فرایندهای سرخ کردن با چربیهای زیاد
کالری (۱۷۳)
آب (۶۳ ٪)
پروتئین (۱۶.۶ گرم)
کربوهیدرات (۹.۹ گرم)
شکر (۳ گرم)
فیبر (۶ گرم)
چربی (۹ گرم)
اشباع (۱.۳ گرم)
جربی اشباع نشده (۱.۹۸ گرم)
چربی اشباع شده (۵.۰۶ گرم)
کلسیم (۱۹۶ گرم)
امگا ۳ (۰.۶ گرم) و امگا ۶ (۴.۴۷ گرم)
بسیاری از فرآوردههای غذایی دیگر در کنار روغن سویا میتوانند از این طریق محصولاتی مانند تمپه، توفو و شیر سویا تولید کنند. با وجود این غذاهای پر حاشیه، جای تعجب نیست که روغن سویا فوایدی برای سلامتی ما دارد.
۲۲ فایده سلامتی روغن سویا عبارتند از:
روغن سویا پروتئین گیاهی بالایی دارد که برای سیستم ایمنی بدن انسان بسیار مفید است. مصرف روزانه آن به میزان کافی، پروتئین را در بدن ما حفظ میکند، بنابراین در این شرایط بیمار شدن بدن به این راحتی نیست. پروتئین برای بازسازی سلول بسیار ضروری است. هنگامی که یک سلول به ترمیم شدن نیاز دارد، پروتئین کافی قادر است آن را بسیار سریع ترمیم کند.
روغن سویا همچنین حاوی لسیتین است که قادر به افزایش جذب ویتامین محلول در چربی است. جذب سریع این مواد بافتها و اندامهای بدن را قوی نگه میدارد.
لسیتین همچنین یکی از مؤلفههای مهم برای مغز است که حاوی فیتوسترول است و به بهبود عملکرد اعصاب مغز و جلوگیری از اسکیزوفرنی کمک میکند.
همچنین روغن سویا حاوی بیوفلاونوئیدها و ویتامین E میباشد که برای حفظ سلامت چشم مناسب است. روغن سویا از بروز آب مروارید، گلوکوم و کاهش عملکرد شبکیه جلوگیری میکند، به خصوص برای افراد مسنتر از شصت سال.
قویترین قسمت دندان مینا است که برای حفظ آن به کلسیم و پروتئین بالایی احتیاج است. دندانها برای جویدن غذا به مینای قوی نیاز دارند. روغن سویا حاوی کلسیم و پروتئین بالایی است که برای تغذیه مینای دندان بسیار مفید است. علاوه بر این، مینای دندان خوب مانع از پوسیده شدن دندانها میشود.
اگر به طور مرتب مصرف شود، روغن سویا میتواند از بروز برخی بیماریها نیز جلوگیری کند. مانند کم خونی که به دلیل کمبود آهن در بدن ایجاد میشود. بیشترین نگرانی گیاهخواران از کم خون بودن است، زیرا غذای رژیمی آنها، آهن کافی را تأمین نمیکند.
علاوه بر فواید بالا، روغن سویا همچنین به دلیل کربوهیدرات، فیبر، ویتامین E و K، اسید چربی و اسید آمینه لیزین موجود در آن، میتواند سلامت قلب را حفظ کند، همچنین باعث میشود مواد غذایی فرآوری شده از سویا به چربی با اشباع کم و کلسترول تبدیل شوند.
هنگامی که افراد به طور مرتب این نوع مواد غذایی را مصرف میکنند، از تصلب شرایین ناشی از بیش از حد کار کردن قلب و تپش آن، جلوگیری میکنند.
هنگامی که قلب به طور صحیح و بدون تلاش بیش از حد کار کند، فشار خون طبیعی حفظ میشود و خون به خوبی به بدن میرسد. فشار خون مناسب همچنین از سکته مغزی جلوگیری میکند و به ما آرامش بیشتری در انجام فعالیتهای روزانه میبخشد.
فشار خون مناسب از فشار خون پایین جلوگیری میکند که در برخی موارد زندگی روزمره ما را مختل میکند. زیرا ما نمیتوانیم کارهای روزمره را به طور معمول انجام دهیم. فشار خون پایین باعث سرگیجه میشود و برای از بین بردن سردرد باید مدتی به استراحت در بستر بمانیم.
با وجود گردش خون خوب در خون که روغن سویا قادر به ایجاد آن میباشد، فشار خون پایین دیگر جایی برای نگرانی ندارد.
سویا دارای ایزوفلوئیدهای خوبی است که به نام فیتواستروژن شناخته میشود و دارای ویژگیهای مشابه استروژن است. استروژن برای حفظ سلامتی و تقویت استخوانها لازم است. زنان بعد از یائسگی دچار کمبود استروژن خواهند شد که با مصرف مواد غذایی حاوی روغن سویا، به استخوان خود به اندازه کافی استروژن میرسانند و با این کار در پایان میتوان از بروز پوکی استخوان جلوگیری کرد.
یائسگی برای زنان سخت است، زیرا این نشانگر این است که دیگر توانایی باروری ندارند. عوارض جانبی آن کاهش رطوبت پوست و در برخی موارد از بین بردن عزت نفس است، زیرا دیگر استروژن وجود ندارد. روغن سویا در دوران انتقال یائسگی به زنان کمک میکند.
فیتواستروژن موجود در آن اثرات مشابهی را برای بدن به همراه استروژن میدهد. فیتواستروژن باعث حفظ سلامتی استخوانها و حفظ رطوبت پوست میشود. از این رو، زنان تا زمان پذیرش کامل آن مرحله از یائسگی، دوره گذار کافی خواهند داشت.
به غیر از حفظ عملکرد مغز، لسیتین موجود در روغن سویا میتواند متابولیسم چربی (لیپید) را افزایش دهد. در این حالت، با جایگزین کردن رژیم غذایی دارای کربوهیدرات با سویا در غذاهای ما بسیار مهم است، بنابراین سطح قند خون حفظ میشود و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش میدهد، زیرا بیمار مبتلا به این بیماری از مصرف کربوهیدرات زیاد منع میشود.
لسیتین که قادر به سریعتر کردن متابولیسم چربی در بدن است، به طور موازی باعث کاهش کلسترول در خون ما میشود. چربی به راحتی در خون رقیق شده و جذب میشود بنابراین برای مدت طولانی در خون نامحلول نمیشود.
چربی غیر محلول بیش از اندازه در بدن ما میتواند باعث صاف نبودن دستگاه گوارش ما شود. با داشتن لسیتین کافی از سویا، چربی سریع رقیق میشود و سوخت و ساز بدن را افزایش میدهد، بنابراین ماده سمی که هنوز در بدن ماست به راحتی آزاد میشود.
فیتواستروژن موجود در روغن سویا میتواند سطح استروژن را در بدن حفظ کند و از بروز سرطان پستان و روده بزرگ جلوگیری میکند. تحقیقات نشان میدهد که زنان آسیایی در مقایسه با زنان در اروپا از نظر سرطان پستان و روده بزرگ با خطر کمتری مواجه هستند.
یکی از عواملی که باعث این مسئله میشود، این است که زنان آسیایی نسبت به زنان اروپایی روغن سویای بیشتری استفاده میکنند. اثر طولانی مدت این مسئله در جلوگیری از سرطان، با مصرف مرتب روغن سویا نشان داده میشود.
روغن سویا حاوی برخی مواد فعال است که قویترین آنها فلاونوئید میباشد. این ماده میتواند رادیکال آزاد موجود در بدن را تضعیف کرده و آن را به شکل کوچکتر تغییر داده و به راحتی از بدن دفع کند.
روغن سویا نه تنها برای پیشگیری از برخی بیماریها و حفظ سلامت اندامهای داخلی مناسب است، بلکه با به ارمغان آوردن سلامتی برای پوست، ناخن و مو باعث بهبود عملکرد ما میشود.
مزایای سلامتی روغن سویا چیست؟ روغن سویا قادر است تا سلولهای مرده پوست را به سرعت بازسازی کند و باعث پوستی مرطوبتر و نرمتر شود، زیرا ویتامین B موجود در سویا از ایجاد لکههای سیاه روی صورت که ناشی از پیری است جلوگیری میکند.
با استفاده از روغن سویا و شیر سویا میتوانید ماسکی درست کرده و آن را روی صورت بمالید. اگر به طور مرتب هفتهای دو یا سه بار در هفته روغن سویا یا شیر سویا را روی صورت بمالید، لکههای سیاه از بین میرود و پوست صورت مقاومتر میشود.
کمپلکس ویتامین B موجود در روغن سویا قادر به کنترل کم آبی بدن است که باعث مرطوب شدن و درخشندگی پوست میشود. روش استفاده تقریبا یکسان است، میتوانید روغن سویا یا شیر سویا را به کل بدن بمالید. با انجام این کار به طور مرتب هفتهای دو یا سه بار، پوست شما مرطوب و سالم خواهد بود.
مصرف سویا به طور مرتب به مدت ۶ ماه میتواند ناخن را محکمتر و درخشانتر کند تا به راحتی خشک نشود. ناخنهای شکسته برای به خانمها مناسب نیستند.
همانند ناخن، استفاده از روغن سویا بر روی مو باعث درخشش و براق شدن موها میشود و بدین ترتیب موها به راحتی شکسته نمیشوند. علاوه بر آن مو از نظر حجم نیز رشد خوبی خواهد داشت. میتوان با استفاده از شیر سویا روی موها و پوست سر این کار را انجام داد، این ماده تقریباً یک ساعت باید روی سر بماند و سپس موها را تمیز بشوئید.
باقی ماندن بیش از حد شامپو روی موها، باعث ایجاد خراش در سطح پوست میشود بنابرای خیلی سریع باید موها را شستشو دهید. این ماسک را به طور مرتب به مدت دو بار در هفته روی موها قرار دهید تا موهایی درخشان، براق و سالم شوند.
از آنجا که روغن سویا دارای مقادیر بالاتری از اسیدهای چرب و غیر اشباع شده نسبت به چربیهای اشباع است، به همراه نشاسته گیاهی و فیتوشیمیایی ها، جایگزین کردن آن با کره یا روغن پخت و پز تصفیه شده، گزینهای سالمتر است.
روغن سویا دارای مقادیر زیادی ویتامین K و اسیدهای چرب اشباع نشده "خوب" مانند اسیدهای لینولنیک و لینولئیک است که اسیدهای امگا ۳ مانند DHA و EPA و اسیدهای چرب امگا ۶ را تشکیل میدهند.
اثرات جانبی و عوارض استفاده از روغن سویا
روغن سویا و محصولات سویا اثرات ضد تیروئیدی را در افراد کمبود ید نشان داده اند.
هنگامی که بیماران هیپوتیروئیدی محصولات سویا را مصرف میکنند، ایزوفلاونها مانع از جذب مکملهای مصنوعی تیروئید میشوند و یک پاسخ منفی کاذب به درمان نشان میدهند.
میتوانید میزان مصرف روغن سویا را کاهش داده و یا از رژیم غذایی متعادل تحت نظارت پزشکی پیروی کنید تا از پیامدهای مرتبط خودداری کنید.
اشکال در این مورد، اسیدهای چرب اشباع نشده و اشباع شده است. پس از تجزیه آنها، این مشتقات اسید چرب در اندامهای مختلف بدن از جمله کبد و کلیه جمع میشوند و وزن آنها افزایش مییابد و منجر به التهاب و در نهایت دیابت میشود. همچنین به دلیل محتوای اسیدهای چرب اشباع شده، این روغن باعث ایجاد چربی مضاعف در بافتهای چربی بدن و در نتیجه چاقی میشود.
کودکان وابسته به شیر مادر به دلیل ترکیب فیتوشیمیایی پیچیده موجود در روغن سویا معمولاً به مشتقات سویا حساسیت دارند.
این کودکان وقتی که با محصولات شیر فرآوری شده تغذیه میشوند، اگر حتی مشتقات سویا را به صورت پودری اضافه کنید، بثورات شدید، حالت تهوع و تب ایجاد میشود.
منبع: نمناک